Trong quá trình làm việc với các phụ huynh, tôi chẳng lạ gì những gia đình bao bọc con/cháu một cách thái quá. Đưa đi tham vấn tâm lý để được định hướng GDĐB, nhưng thực ra hành vi của trẻ này lại xuất phát từ sự cung phụng quá đủ đầy, làm thay con mọi việc, nuông chiều vô tội vạ, vừa tiếp tay vừa củng cố nó mỗi ngày…
Ba mẹ nhớ: làm thay cho trẻ mọi việc, dù xuất phát từ tình thương hay mong muốn bảo vệ con đều có thể dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực về lâu dài như:
1. Trẻ thiếu tính tự lập
•Trẻ không học được cách tự giải quyết vấn đề, không biết tự chăm sóc bản thân. Khi lớn lên, trẻ dễ bị phụ thuộc vào người khác trong cả học tập, công việc lẫn cuộc sống.
2. Giảm sự tự tin
•Trẻ sẽ nghĩ rằng: “Mình không làm được gì cả”, vì lúc nào cũng có người làm thay. Lâu dần hình thành cảm giác tự ti, không dám thử thách bản thân.
3. Kỹ năng sống kém phát triển
•Trẻ thiếu các kỹ năng quan trọng như: tự phục vụ, ra quyết định, giải quyết vấn đề, quản lý thời gian…Dễ gặp khó khăn khi bước vào môi trường học tập hoặc làm việc độc lập.
4. Dễ cáu gắt, ỷ lại, đòi hỏi
•Khi quen được người khác phục vụ, trẻ dễ nổi giận nếu không được đáp ứng ngay. Hình thành thái độ ỷ lại, thiếu tôn trọng công sức của người khác.
5. Ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ và cảm xúc
•Việc “làm thay” khiến trẻ mất cơ hội học từ sai lầm, không được trải nghiệm và rút ra bài học. Trẻ kém thích nghi, không linh hoạt trong các tình huống thay đổi.
6. Tạo áp lực cho cha mẹ và người chăm sóc
•Người lớn sẽ phải “gánh” mọi việc cho trẻ, lâu dài sẽ dẫn đến căng thẳng, kiệt sức. Mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái dễ trở nên căng thẳng khi trẻ càng lớn mà vẫn không biết tự lập.
✅ Giải pháp khuyến nghị:
•Khuyến khích trẻ tự làm trong khả năng của mình.
•Hướng dẫn, đồng hành thay vì làm giúp.
•Tôn trọng nỗ lực và cho phép trẻ mắc lỗi để học hỏi.
* Những trường hợp này người cần được can thiệp đầu tiên chính là cha mẹ.
_Ms Trần Ngát-
Hv cao học tâm lý - CN GD đặc biệt-17 năm đồng hành cùng PH