Trong việc nuôi dạy con, các ông bố bà mẹ không tiếc đầu tư tiền bạc, sức lực, tuy nhiên họ lại lơ là việc nuôi dưỡng bầu không khí gia đình mình. Có thể bạn không để ý, ngay trong nhà có những chuyện mà trẻ sợ xảy ra nhất và nó thường liên quan đến hành vi của bố mẹ. Theo Aboluowang:
1. Bố mẹ cãi nhau
Bạn đừng sai lầm khi cho rằng con cái tuổi còn nhỏ thì giữa bố mẹ nói gì, làm gì đều không liên quan đến chúng. Kỳ thực, những đứa trẻ với đôi mắt sáng, trong veo từ rất sớm đều ghi nhớ lại những hành vi, ngôn từ của bố mẹ trước mặt chúng. Có một số gia đình, bố mẹ cãi nhau triền miên, thốt ra những lời thô tục, thậm chí động tay động chân khiến cho không khí gia đình thường rơi vào tình trạng căng thẳng, điều này hình thành áp lực cực lớn trong tâm lý trẻ. Cũng có những bậc bố mẹ tình cảm đã từ lâu không hợp nhau nữa nên rất kiệm lời trong nhà, sống trong bầu không khí gia đình này, trẻ rất ức chế, lâu dài chắc chắn sẽ tổn hại đến sức khỏe tâm lý của chúng, trẻ trở nên lạnh lùng, bướng bỉnh, cộc cằn…
2. Bố mẹ nổi giận
Từng có một cơ quan nghiên cứu tâm lý trẻ em tiến hành một cuộc điều tra tâm lý đối với hơn 3.000 trẻ, trong đó có một hạng mục “Điều gì mà con sợ nhất ở bố mẹ?”, đáp án nhiều nhất là: “Con sợ nhất bố mẹ nổi giận”. Có một bài đáp án viết rất sinh động: “Con sợ nhất là khi bố giận dữ, dáng vẻ bố rất đáng sợ!” Trẻ rất nhạy cảm với tâm trạng của người khác. Vì vậy, khi bố mẹ tức giận, cho dù nguyên nhân không liên quan đến trẻ thì nó cũng sẽ ảnh hưởng đến tâm trạng và hành vi của chúng.
Trong cuộc sống, tốt nhất đừng nổi giận với trẻ, nhưng nếu bạn đã lỡ nổi nóng rồi thì sau đó hãy giải thích cho trẻ hiểu rằng vấn đề của trẻ nằm ở đâu, nên làm thế nào, đồng thời còn phải dùng hành động để trẻ cảm nhận được sự quan tâm và bảo vệ của bạn. Nếu có thể, trước khi sắp nổi giận tốt nhất hãy đưa ra lời cảnh báo, ví dụ như: “Bố/Mẹ sắp chịu hết nổi rồi đấy, con có thể nhanh chóng…”.
3. Thiên vị, không cho những đứa trẻ thấy chúng có được tình yêu thương như nhau
Bố mẹ thiên vị khiến cho một số đứa trẻ từ nhỏ đã sống trong ánh mắt thiên lệch của bố mẹ: đều là con của bạn nhưng chúng lại có những đãi ngộ về tiền tiêu vặt, quần áo, đi chơi… không giống nhau, như thế sẽ tạo ra bóng tối trong sự trưởng thành của trẻ. Rất nhiều nghiên cứu phát hiện, bố mẹ thiên vị sẽ gây ra ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tâm lý của các con, dẫn đến những lệch lạc hành vi từ khi trẻ còn là nhi đồng, thanh thiếu niên thậm chí cho đến lúc trưởng thành.
4. Bố mẹ thất tín
Thất tín cũng đồng thời mất đi uy tín, khi người lớn nói không giữ lời, không những họ mất đi uy tín của mình trong mắt trẻ, mà còn bất lợi cho sự trưởng thành của con cái. Những đứa trẻ - người vẫn chưa hình thành quan niệm về thủ tín - sẽ cảm thấy, một người nói chuyện có thể không cần gánh trách nhiệm, đồng ý chuyện của người khác rồi cũng có thể không làm, như thế trẻ rất dễ nuôi dưỡng thành thói quen xấu như “khinh suất”, “không giữ lời”, sau khi lớn lên, thói quen thất tín này sẽ khiến trẻ mất đi rất nhiều bạn bè và cơ hội.
5. Không nhẫn nại trả lời câu hỏi của trẻ
Trẻ đang trong giai đoạn mà lòng hiếu kỳ rất mạnh, bộ não nhỏ bé luôn có rất nhiều câu hỏi “tại sao”. Có nhiều bố mẹ chê trẻ phiền, trả lời qua loa rồi thôi. Tuy trẻ còn rất nhỏ nhưng chúng có thể cảm nhận được thái độ của bố mẹ, những lời lạnh nhạt của bố mẹ khiến trẻ cho rằng mình không nên hỏi, hoặc không nên hỏi những vấn đề này, điều này khiến trẻ mất đi lòng tin về năng lực của bản thân. Sự hời hợt của bố mẹ còn khiến trẻ dần dần không còn nhiệt tình nêu vấn đề nữa, và cũng dần mất đi lòng hiếu kỳ và sự ham hiểu biết. Trẻ rất tin vào lời của bố mẹ cho nên nếu bạn cho chúng những đáp án sai lệch hoặc giải thích lưng chừng thì trẻ sẽ nghĩ rằng đó là chân lý và ghi nhớ, quan niệm sai lầm một khi đã đi vào bộ não thì muốn thay đổi sẽ rất khó.
6. Không hoan nghênh bạn bè của trẻ
Khi trẻ lớn rồi cũng hy vọng có vài người bạn thật sự, chia sẻ niềm vui nỗi buồn với mình, tin rằng các bà mẹ chắc chắn cũng mong đợi những mối quan hệ tốt ở con mình. Tuy nhiên, một số phụ huynh có thể là vì bạn của con mắc vài khuyết điểm như không lễ phép hoặc quá tính toán, hoặc hay bắt nạt người khác, thích nói dối… mà không thích chúng. Trẻ có thể xây dựng tình bạn tốt với người khác là một loại quan hệ cơ bản nhất trong các mối quan hệ giao tiếp, vì vậy bạn hãy tôn trọng ý nguyện và sở thích của hai bên, để trẻ có được quyền tự do lựa chọn.
7. Xem nhẹ ưu điểm của trẻ
Điều này bắt nguồn từ tâm lý mong con hóa rồng của các bậc bố mẹ. Tuy nhiên, ai cũng có ưu điểm lẫn khuyết điểm. Do ngày ngày bố mẹ sống chung với trẻ, nên những gì nhìn thấy gần như chỉ là khuyết điểm của chúng mà lơ là đi những ưu điểm. Vì vậy, bố mẹ thường đem điểm yếu của con mình đi so sánh với sở trưởng của con người khác, thậm chí là tô vẽ và khuếch trương về con nhà khác. Làm thế, bạn vốn muốn cho con thấy tấm gương, nhưng thật sự lại đem đến tổn thương cực lớn cho trẻ, thậm chí vì vậy mà ảnh hưởng cả đời chúng. Mỗi đứa trẻ đều có sở trường và ưu điểm của mình. Tuy tư chất của trẻ có khác nhau, học hành có nhanh có chậm, thành tích cũng có cao có thấp nhưng để phán đoán tốt xấu ở một đứa trẻ không thể chỉ quyết định ở phương diện này.
8. Chỉ trích trẻ trước mặt khách khứa
Khách đến nhà, bạn bè tụ họp hay bàn về con cái của mỗi người. Rất nhiều phụ huynh thích tiết lộ những tính không tốt của trẻ trước mặt mọi người, gần như là kể khổ, bày tỏ rằng mình giáo dục đứa trẻ này thật khó. Nhưng mà bạn không biết rằng chỉ đang bới lông tìm vết để chỉ trích điểm yếu của trẻ. Từ đó, bạn khiến trẻ cảm thấy mình cái gì cũng không được, không ai khen ngợi chúng, để cho bố mẹ phải mệt mỏi vì chúng và trẻ sẽ cảm giác bố mẹ bất mãn với mình, và chúng sẽ dần dần xa cách bạn.
Minh Thư